Η μυστική αποστολή των Μπολσεβίκων στην Αθήνα την άνοιξη του 1922 και οι στόχοι της

Με έναν ακόμα, μάλλον άγνωστο, περιστατικό το οποίο σχετίζεται με τη μικρασιατική εκστρατεία θα ασχοληθούμε στο σημερινό μας άρθρο. Πρόκει...

Με έναν ακόμα, μάλλον άγνωστο, περιστατικό το οποίο σχετίζεται με τη μικρασιατική εκστρατεία θα ασχοληθούμε στο σημερινό μας άρθρο. Πρόκειται για την αποστολή του υψηλόβαθμου στελέχους των Μπολσεβίκων Καρλ Ράντεκ την άνοιξη του 1922 στην Αθήνα.

Ποιος ήταν ο σκοπός της επίσκεψης του όμως; Πέτυχε η αποστολή του ή η ελληνική πλευρά δεν δέχτηκε τις προτάσεις του; Ποιος ήταν ο ρόλος του Γιάνη (πάντα με ένα νι...) Κορδάτου;

Οι λόγοι της μεταστροφής των Μπολσεβίκων

Σε δύο τουλάχιστον άρθρα μας (9/4/2017 και 17/4/2022) αναφερθήκαμε στη βοήθεια που προσέφεραν οι Μπολσεβίκοι στον Κεμάλ. Ωστόσο, στις αρχές του 1922 τα πράγματα άλλαξαν. Πολλοί υπάλληλοι της πρεσβείας των κεμαλικών στη Μόσχα είχαν συλληφθεί με την κατηγορία της κατασκοπίας υπέρ των Βρετανών!

Μάλιστα οι διμερείς σχέσεις Μπολσεβίκων-κεμαλικών διακόπηκαν. Οι πρεσβευτές των δύο μερών ανακλήθηκαν, ενώ και η πρεσβεία των κεμαλικών στη Μόσχα έκλεισε!

Εξοργισμένη η πολιτική ηγεσία των Μπολσεβίκων αποφάσισε να κάνει άνοιγμα προς την Αθήνα, στέλνοντας στην ελληνική πρωτεύουσα ένα υψηλόβαθμο στέλεχός τους, τον Καρλ Ράντεκ (Karl Bernhardovich Radek), Γραμματέα στο Προεδρείο της Κομμουνιστικής Διεθνούς.

Ποιος ήταν ο Καρλ Ράντεκ;

Ο Καρλ Ράντεκ γεννήθηκε στο Λβιβ της Ουκρανίας το 1885 και ήταν εβραϊκής καταγωγής. Το πραγματικό του ονοματεπώνυμο ήταν Karol Sobelsohn. Πήρε μέρος στην Επανάσταση του 1905 στην Πολωνία. Το 1907 εγκατέλειψε την Πολωνία, καθώς απέδρασε μετά τη σύλληψή του και εγκαταστάθηκε στη Γερμανία, όπου έγινε μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, ωστόσο και εκεί αντιμετώπισε προβλήματα. Έχοντας ήδη γνωριστεί με τον Λένιν, με το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Ράντεκ μετακόμισε στη Ελβετία. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και το ξέσπασμα του ρωσικού εμφυλίου, έφτασε στην Πετρούπολη και έγινε αναπληρωτής επίτροπος εξωτερικών υποθέσεων.

Συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για τη Συνθήκη Μπρεστ-Λιτόφσκ. Ακολούθως έγινε Γραμματέας της Κομμουνιστικής Διεθνούς (Κομιντέρν) και με αυτή την ιδιότητα ήρθε στην Αθήνα το 1922. Η «ακύρωση» της εξέγερσης του Αμβούργου (Οκτώβριος 1923), οδήγησε στην αποπομπή του Ράντεκ από την Κομιντέρν και την Κεντρική Επιτροπή του Ρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Από το 1925 ως το 1927 ήταν προϊστάμενος του νεοσύστατου Πανεπιστημίου Sun Yatsen της Μόσχας. Ωστόσο, η σφοδρή κριτική του προς τον Στάλιν οδήγησε στην εκδίωξή του από το πανεπιστήμιο αλλά και το Ρωσικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Το 1929 μαζί με άλλους αντιπολιτευόμενους υπέγραψε έγγραφο συνθηκολόγησης με τον Στάλιν και το 1930 επανήλθε στο Κομμουνιστικό Κόμμα.

Μάλιστα ήταν ένας από τους ελάχιστους πρώην αντιπολιτευόμενους, που κατέλαβαν εξέχουσα θέση σε αυτό, καθώς έγινε επικεφαλής του Διεθνούς Γραφείου Πληροφοριών της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος. Αν και συμμετείχε στη συγγραφή του Σοβιετικού Συντάγματος το 1936, στη διάρκεια των σταλινικών εκκαθαρίσεων της δεκαετίας του 1930, κατηγορήθηκε για προδοσία και ομολόγησε μετά από δυόμιση μήνες ανάκρισης στη Δίκη των Δεκαεπτά (1937), τη λεγόμενη Δίκη της Μόσχας. Καταδικάστηκε σε δεκαετή σωφρονιστική εργασία. Αν και δεν είναι απολύτως εξακριβωμένες οι συνθήκες θανάτου του φαίνεται ότι έχασε τη ζωή του μετά από καβγά με ένα άλλο στέλεχος, της αριστερής αντιπολίτευσης, που ονομαζόταν Varezhnikov στις 19 Μαΐου 1939. Έρευνα που έγινε μετά την αποσταλινοποίηση της ΕΣΣΔ επί Χρουστσόφ, από το ΚΚΣΕ και την KGB, έδειξε ότι ο Ράντεκ δολοφονήθηκε, μετά από σχέδιο του ανώτερου στελέχους του περιβόητου NKVD (Λαϊκού Προλεταριάτου των Εσωτερικών Υποθέσεων) Pyotr Kubatkin. Ο Καρλ Ράντεκ αποκαταστάθηκε μετά θάνατον το 1988, επί Μιχαήλ Γκορμπατσόφ (Τα στοιχεία για τον Καρλ Ράντεκ προέρχονται από τη WIKIPEDIA). ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ