ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΑΚΡΥΝΟΡΟΥΣ... Ο ΕΔΕΣ ΧΤΥΠΑΕΙ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΚΗ ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΠΟΥ ΚΙΝΟΥΝΤΑΝ ΠΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ...!

1943: Το Σύνταγμα Βάλτου των ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ αρχίζει 8ήμερο αγώνα κατά της ιταλικής Μεραρχίας Μπρενερού στο Μακρυνόρος και της προκαλεί σοβαρ...

1943: Το Σύνταγμα Βάλτου των ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ αρχίζει 8ήμερο αγώνα κατά της ιταλικής Μεραρχίας Μπρενερού στο Μακρυνόρος και της προκαλεί σοβαρές απώλειες. Η Μεραρχία αυτή κατευθυνόταν διά της Ηπείρου και Αλβανίας προς τη Σικελία, για να ενισχύσει τις εκεί δυνάμεις του άξονα.

Στα πλαίσια της επιχείρησης "άνιμαλς" που έχει ως σκοπό την παραπλάνηση του Άξονα, το Σύνταγμα Βάλτου των Ένοπλων Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών (ΕΟΕΑ) και του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ) προξενεί βαρύτατες απώλειες και επιβραδύνει πολύ την κίνηση της ιταλικής Μηχανοκίνητης Μεραρχίας ""Μπρένερο"" στη στενωπό του Μακρυνόρους. Η σύγκρουση διακρεί μέχρι την 21η Ιουλίου 1943. Η μεραρχία αυτή, προερχόμενη από την Αττική και κινούμενη δια του δρομολογίου Αγρίνιο - Αμφιλοχία - Άρτα, είχε ως αποστολή μέσω Ηπείρου και Αλβανίας να αποβιβαστεί στη Σικελία για να ενισχύσει τις εκεί ευρισκόμενες δυνάμεις του Άξονα. Άφθονο πολεμικό υλικό περιέρχεται στους αντάρτες.

Η προπαρασκευή

Από τη νύχτα της 7ης Ιουλίου 1943 τα αντάρτικα τμήματα υπό τον αρχηγό των ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ Βάλτου, γιατρό Στυλιανό Χούτα, έφθασαν στην περιοχή και αναπτύχθηκαν στα υψώματα του Μακρυνόρους. Αρχισαν να καταστρέφουν τηλεφωνικές και τηλεγραφικές γραμμές, ενώ τη νύχτα της 9ης Ιουλίου συνεργείο καταστροφών με επικεφαλής τον ταγματάρχη της βρετανικής αποστολής Θέμη (Μαρίνο) ανατίναξε όλες τις γέφυρες από το Μακρυνόρος ως την Αρτα.

Η επίλεκτη μεραρχία

Αργά το βράδυ της 13ης Ιουλίου το στρατηγείο Βάλτου ενημερώθηκε ότι από τις 10 τη νύχτα μηχανοκίνητες ιταλικές φάλαγγες είχαν φθάσει στην Αμφιλοχία προερχόμενες από το Αγρίνιο. Επρόκειτο για την επίλεκτη ιταλική μεραρχία Brenero, η οποία δύο χρόνια νωρίτερα είχε εισέλθει στην Αθήνα, μετά την κατάρρευση του ελληνικού μετώπου. Προορισμός της ήταν πλέον η ενίσχυση του ιταλικού μετώπου, όπου από τις 10 Ιουλίου είχε πραγματοποιηθεί η συμμαχική απόβαση. Οι λοιπές αντάρτικες ομάδες ουδόλως ενόχλησαν την πορεία της Brenero από την Αττική προς τη Δυτική Ελλάδα, ενώ, όπως έγινε εκ των υστέρων γνωστό, η Brenero επρόκειτο κατά μήκος της πορείας της να παραλάβει και τη γερμανική μεραρχία Edelweiss.

Τα ξημερώματα της 14ης Ιουλίου 1943 περίπου στις 7.00 το πρωί η κεφαλή της φάλαγγας, αποτελούμενη από ομάδα μοτοσικλετιστών, είχε φθάσει λίγες εκατοντάδες μέτρα προτού αρχίσουν οι στενές στροφές του Μακρυνόρους. Το τέλος της φάλαγγας βρισκόταν οκτώ χιλιόμετρα πιο πίσω.

Στη θέση εκείνη είχε τοποθετηθεί η πρώτη νάρκη. «Οι μοτοσικλετιστές ανηφόριζαν προς την είσοδο της στενωπού. Λίγο ακόμη και θα πατούσαν την πρώτη νάρκη μας που είχε παραχωθεί εκεί» θυμάται στο βιβλίο του «Η Μάχη του Μακρυνόρους» ο Στυλιανός Χούτας – μετέπειτα βουλευτής και υπουργός της Ενώσεως Κέντρου – και προσθέτει: «Για να μη “χαραμισθεί” η νάρκη για τόσο λίγους Ιταλούς διέταξα να χτυπηθούν αμέσως. Με λίγες ριπές οπλοπολυβόλου οι μοτοσικλετιστές αυτοί θερίστηκαν. Αυτό αποτέλεσε το έναυσμα της μάχης».

Το ανακοινωθέν του Επιτελείου του ΕΔΕΣ

Εθνικαί Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών
Γενικόν Αρχηγείον – Γραφ. ΙΙΙ
ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ

Την 14ην Ιουλίου εχθρική μηχανοκίνητος φάλαγξ εξ 680 αυτοκινήτων μεταφέρουσα δύναμιν μιας μεραρχίας και προστατευομένη υπό 4 τανκς και ισχυράς πλαγιοφυλακής πεζών επιχείρησε να διέλθη εξ Αμφιλοχίας προς Αρταν, διά της οδού Μακρυνόρους, κατερχομένης παρ’ ημετέρων τμημάτων εις μεγάλην έκταση. Η πρώτη επίθεσις του εχθρού συνετρίβη, ανατιναχθέντος ενός τανκ και καταστρεφομένων 4 φορτηγών πλήρων στρατού και πυρομαχικών. Αι πλαγιοφυλακαί, υποστάσαι σοβαράς απωλείας, ήρχισαν συμπτυσσόμεναι και η όλη εχθρική δύναμις καθηλώθη παρά την θέσιν Ανοιξιάτικο, προ των γραμμών αντιστάσεώς μας. Αι επιθέσεις μας κατ’ αυτής εξηκολούθησαν έκτοτε μέχρι της 16ης Ιουλίου, οπότε ο εχθρός επετέθη διά νέων ισχυρών πλαγιοφυλακών και τανκς, κατόπιν σφοδράς βολής πυροβολικού. Ολαι αι απόπειραι του εχθρού να καταλάβει τα ανατολικά της οδού υψώματα απέτυχον με σοβαράς δι’ αυτόν απωλείας. Τέσσαρα αυτοκίνητα κατεστράφησαν, έτερον ανετινάχθη. Ο εχθρός έμεινε καθηλωμένος εις την θέσιν αυτήν επί δύο ημέρας, υφιστάμενος μεγάλας φθοράς εις άνδρας και υλικόν.