Τουρκικός συνασπισμός κρατών βάζει στο στόχαστρο την Ελλάδα-Η σημασία για το Κυπριακό

Θα καταφέρουν τα "τουρκικά κράτη" να ενώσουν τις δυνάμεις τους υπό τον Οργανισμό τους και ποιες θα είναι οι συνέπειες για την Ελλ...

Θα καταφέρουν τα "τουρκικά κράτη" να ενώσουν τις δυνάμεις τους υπό τον Οργανισμό τους και ποιες θα είναι οι συνέπειες για την Ελλάδα ;"

Το 2021, οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες γιορτάζουν 30 χρόνια ανεξαρτησίας, μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ.

Αυτα τα χρόνια, ενώ ορισμένες από τις δημοκρατίες συμπεριλήφθηκαν στις υπάρχουσες διεθνείς ενώσεις, μερικές από αυτές προτίμησαν να συνασπισθούν μεταξύ τους.

Η "μετάλλαξη" των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και της Υπερκαυκασίας μετα το 1991

Οι χώρες της Βαλτικής έγιναν μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και απομακρύνθηκαν από τη Ρωσία και μάλιστα ανέλαβαν τον ρόλο της πρώτης γραμμής στη σύγκρουση μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας.

Ταυτόχρονα άλλες δημοκρατίες ενίσχυαν την ανεξαρτησία τους αφενός και αφετέρου βρίσκονται στην προσπάθεια περιφερειακής συνεργασίας σε σχηματισμούς που ιδρύθηκαν με πρωτοβουλία της Ρωσίας ή ερήμην της Ρωσίας.

Οργανισμός Ανεξάρτητων Κρατών (CIS), Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), Οργανισμός Συλλογικής Ασφάλειας (KGSA), Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (EAEU), είναι οργανισμοί που ιδρύθηκαν από τη Ρωσία για την ανάπτυξη συνεργασίας σε πολιτικό, στρατιωτικό και οικονομικό τομέα με τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.

Επιπλέον, η ΚΑΚ, η οποία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διαδικασία ολοκλήρωσης της αποσύνθεσης της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) χωρίς προβλήματα, και η SCO, η οποία ιδρύθηκε για να μειώσει την επιρροή των ΗΠΑ στην περιοχή, ειδικά στον στρατιωτικό τομέα, έχουν χάσει την αποτελεσματικότητά τους τα τελευταία χρόνια.

Στην πραγματικότητα, η Μόσχα δίνει σημασία στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση και στη Συμφωνία Οργανισμού Συλλογικής Ασφάλειας, αντί για την ΚΑΚ και την SCO.

Από την άλλη, οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες προσχωρούσαν σε διάφορους οργανισμούς, άλλοτε μόνες τους και άλλοτε με τη συμμετοχή άλλης χώρας.

Το πιο εντυπωσιακό από αυτά είναι η συνεργασία που αναπτύχθηκε μεταξύ των "Τουρκικών δημοκρατιών".

Το ιστορικό της συνεργασίας μεταξύ των "Τουρκικών Δημοκρατιών"

Το 1994, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Ουζμπεκιστάν υπέγραψαν από κοινού Συμφωνία Οικονομικής συνεργασίας. Σε λίγο, αυτές οι χώρες ίδρυσαν την Οικονομική Κοινότητα της Κεντρικής Ασίας και το 2002 μετέτρεψαν αυτήν την κοινωνία σε Οργανισμό Συνεργασίας Κεντρικής Ασίας. Μετά τη συμμετοχή της Ρωσίας το 2004, ο οργανισμός αυτός διαλύθηκε

Αν και η εν λόγω οργανωτική προσπάθεια μεταξύ των Τουρκικών δημοκρατιών δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη, η πολύπλευρη συνεργασία μεταξύ των Τουρκικών δημοκρατιών με τη συμμετοχή της Τουρκίας συνεχίστηκε σε διάφορους τομείς τα τελευταία 30 χρόνια.

Η συνεργασία μεταξύ των "Τουρκικών δημοκρατιών", που ξεκίνησε με τη Σύνοδο Κορυφής των Τουρκόφωνων Χωρών το 1992, διεθνών θεσμών όπως η TURKSOY, η UNESCO του Τουρκικού κόσμου, η Διεθνής Τουρκική Ακαδημία, οι Τουρκικοί Παγκόσμιοι Αθλητικοί Αγώνες, η Turkvision, ένας διαγωνισμός παρόμοιος με τη Eurovision , συνέχισε να αναπτύσσεται .

Παράλληλα, η Τουρκία συνέχισε επίσης τη συνεργασία της με τις τουρκικές δημοκρατίες μέσω της Τουρκικής Υπηρεσίας Συνεργασίας και Συντονισμού (TIKA), της Προεδρίας για τους Τούρκους στο Εξωτερικό, του Ινστιτούτου Yunus Emre και των συνεργαζόμενων πανεπιστημίων.

Γιατί η πολιτική και οικονομική συνεργασία έχει περιοριστεί μέχρι στιγμής;

Τα τελευταία 30 χρόνια, έχει παρατηρηθεί ότι η Τουρκία έχει αναπτύξει συνεργασία με αδελφές χώρες στον τομέα του πολιτισμού και επικεντρώνεται σε θέματα όπως η κοινή γλώσσα, η ιστορία, ο πολιτισμός και η παράδοση, ενώ οι πολιτικές και οικονομικές σχέσεις έχουν περιοριστεί σε διμερείς σχέσεις.

Παράγοντες όπως η στενή συνεργασία ορισμένων τουρκικών δημοκρατιών με τη Ρωσία στον πολιτικό και στρατιωτικό τομέα, το γεγονός ότι η Ρωσία έχει κάποια μέσα πίεσης στις σχέσεις με αυτές τις δημοκρατίες και το αυξανόμενο βάρος της Κίνας σε αυτές τις περιοχές στον οικονομικό τομέα, έχουν μεγάλο ρόλο και αντίκτυπο στον περιορισμό της συνεργασίας των τουρκικών δημοκρατιών με την Τουρκία

Και πάλι, η πολιτική αποστασιοποήσης του Τουρκμενιστάν, στο θέμα προσέγγισης με το Ουζμπεκιστάν και το γεγονός ότι υπήρχαν κάποια συνοριακά και εθνοτικά προβλήματα μεταξύ των δημοκρατιών έκανε τις σχέσεις μεταξύ των μερών να περιοριστούν σε πολιτιστικά ζητήματα.

Ιστορική σύνοδος κορυφής για τον "Τουρκικό κόσμο"

Δύο σημαντικές αποφάσεις ελήφθησαν στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Συνεργασίας Τουρκόφωνων Χωρών, που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 12 Νοεμβρίου 2021.

Η πρώτη από αυτές ήταν η αλλαγή του ονόματος Τουρκόφωνων Κρατών που χρησιμοποιήθηκε από την αρχή σε Οργανισμό Τουρκικών Κρατών .

Το δεύτερο είναι η υπογραφή κοινού σχεδίου δράσης με την επωνυμία "Τουρκικός Κόσμος 2040 Vision"

Με άλλα λόγια, για πρώτη φορά, ανεξάρτητα τουρκικά κράτη συμμετείχαν σε ενιαίο σχηματισμό και αποδέχθηκαν το κοινό σχέδιο δράσης μέχρι το 2040.

Γιατί γίνεται αυτό το βήμα τώρα;

Το γεγονός ότι αυτές οι αποφάσεις συμπίπτουν με την 30ή επέτειο της ανεξαρτησίας των τουρκικών δημοκρατιών έχει νόημα και μπορεί να εξηγηθεί από αρκετούς άλλους παράγοντες όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα.

Πρώτα απ 'όλα, η απελευθέρωση των εδαφών του Καραμπάχ από το Αζερμπαϊτζάν και η αλληλεγγύη που διατηρήθηκε μεταξύ Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν σε αυτή τη διαδικασία είχαν μεγάλο αντίκτυπο στη μετατροπή του συμβουλίου σε οργάνωση και αύξησε το κύρος της Τουρκίας

Το θέμα αυτό θα συμβάλει επίσης σημαντικά στην ανάπτυξη των διμερών σχέσεων αυτών των δημοκρατιών με την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένου του στρατιωτικού τομέα.

Επιπλέον, το γεγονός ότι η Τουρκία έχει υποστηρίξει τις δημοκρατίες σε διάφορες διεθνείς πλατφόρμες από τ χρόνια που οι δημοκρατίες αναγνώρισαν την ανεξαρτησία τους , ενώ σημαντικό ρόλο στην ίδρυση του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών έπαιξε και η αποδυνάμωση των δομών που προέκυψαν με την ίδρυση της ΕΣΣΔ, όπως η ΚΑΚ.

Το έγγραφο του "Τουρκικού Κόσμου 2040 Vision", το οποίο έγινε αποδεκτό με πρόταση των αξιωματούχων όλων των δημοκρατιών, όχι μόνο προβλέπει την αύξηση της συνεργασίας που αναπτύχθηκε μεταξύ των μερών τα τελευταία χρόνια, αλλά προσθέτει και μια νέα διάσταση στην εν λόγω συνεργασία.

Από την ανεξαρτησία τους, οι τουρκικές δημοκρατίες, ίσως για πρώτη φορά, μίλησαν για τα πολιτικά προβλήματα στον τουρκικό κόσμο και παρείχαν αμοιβαία υποστήριξη η μία στην άλλη.

 
Το Κυπριακό στην ατζέντα

Και πάλι, για πρώτη φορά, το Κυπριακό ήταν στην ατζέντα των τουρκικών δημοκρατιών. Οι ηγέτες των τουρκικών δημοκρατιών δήλωσαν ότι το πρόβλημα πρέπει να επιλυθεί δίκαια, ότι είναι αλληλέγγυοι με τον τουρκοκυπριακό λαό και ότι τον καλούν στις δραστηριότητες της οργάνωσης.

Ακόμη και αν δεν σημειωθεί πρόοδος σε αυτό το θέμα μεσοπρόθεσμα, μπορούμε να μαντέψουμε ότι η Άγκυρα θα θέτει πάντα αυτό το θέμα στην ημερήσια διάταξη στις συναντήσεις με τις τουρκικές δημοκρατίες.

Επιπλέον, όπως και στην περίπτωση του Αζερμπαϊτζάν, η πνευματική επίδραση και σημασία αυτής της δήλωσης είναι πολύ μεγάλη στο Κυπριακό.

Τα σύνορα Κιργιζίας-Τατζικιστάν.

Σχετικά με το πρόβλημα των συνόρων Κιργιζίας-Τατζικιστάν, το οποίο παραμένει πρόβλημα μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, οι ηγέτες των τουρκικών δημοκρατιών δήλωσαν ότι υποστηρίζουν την προσπάθεια του αδελφού Κιργιστάν.

Στην πραγματικότητα, όλα αυτά τα ζητήματα ,όπως Καραμπάχ, Κύπρος, Κιργιζίτικο-Τατζίκικο , είναι από τα σημαντικότερα προβλήματα του τουρκικού κόσμου. Το γεγονός ότι οι τουρκικές δημοκρατίες εξέφρασαν τις απόψεις τους για αυτά τα θέματα και συμφώνησαν σε όλα αυτά είναι μια σημαντική εξέλιξη από μόνο του.

Δύο ακόμη άρθρα στο Έγγραφο Οράματος 2040 είναι σημαντικά όσον αφορά τις πολιτικές και περιφερειακές εξελίξεις.

Η πρώτη από αυτές είναι η πρόταση για τη δημιουργία της πλατφόρμας Κεντρικής Ασίας-Καύκασου και η δεύτερη είναι η απόφαση για υποστήριξη του Αφγανιστάν και έκκληση για διεθνή υποστήριξη.

Τα άλλα άρθρα του Τουρκικού Κόσμου 2040 Vision Document είναι τα οικονομικά, στρατιωτικά, διαστημικά, πολιτισμικά, εκπαιδευτικά κ.λπ. μεταξύ των χωρών και προβλέπει την ανάπτυξη συνεργασίας σε θέματα.

Αναμένεται ότι οι επαφές μεταξύ των τουρκικών δημοκρατιών στον στρατιωτικό τομέα θα αυξηθούν.

Ειδικά οι τουρκικές στρατιωτικές τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται στο Καραμπάχ προσελκύουν την προσοχή άλλων δημοκρατιών. Υπάρχει επίσης αύξηση των εμπορικών όγκων μεταξύ των τουρκικών δημοκρατιών στο πλαίσιο του ειλικρινούς διαλόγου και της εμπιστοσύνης μεταξύ τους. Σήμερα, μπορούμε να πούμε ότι είναι πολύ κάτω από το δυναμικό

Κίνδυνοι και εμπόδια

Ωστόσο, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν διαφορετικά εμπόδια και κίνδυνοι μπροστά σε μια πολύ βαθύτερη ένωση. Το πρώτο από αυτά είναι ότι υπάρχουν ορισμένα προβλήματα μεταξύ των δημοκρατιών, ιδίως των συνόρων και της εθνότητας.

Για παράδειγμα, υπάρχουν 3 θύλακες στο Κιργιστάν, που συνδέονται με το Ουζμπεκιστάν,1 εκατομμύριο Ουζμπέκοι ζουν στο Κιργιστάν, από 0,5 εκατομμύρια Ουζμπέκοι ζούν αντίστοιχα στο Τουρκμενιστάν και το Καζακστάν και 1,5 εκατομμύριο Καζάκοι στο Ουζμπεκιστάν.

Από την άλλη πλευρά, το γεγονός ότι όλες οι τουρκικές δημοκρατίες εκτός από το Τουρκμενιστάν είναι μέλη της ΚΑΚ, το Καζακστάν και το Κιργιστάν είναι μέλη τόσο της KGEA όσο και της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης και το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Ουζμπεκιστάν είναι μέλη της SCO, θα εμποδίσει το μέλος χώρες από την αύξηση της συνεργασίας τους στο πλαίσιο ενός νέου οργανισμού.

Αν και ορισμένοι από αυτούς τους οργανισμούς έχουν ολοκληρώσει την αποστολή τους και η σημασία των οργανώσεων έχει μειωθεί, οι δημοκρατίες μέλη έχουν ορισμένες αμοιβαίες ευθύνες.

Το γεγονός ότι ορισμένες από τις τουρκικές δημοκρατίες είναι μέλη του SCO και του KGÖA, ενώ η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ θα δημιουργήσει επίσης κάποια εμπόδια.

Η ίδρυση του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών και η ανακοίνωση του εγγράφου του οράματος αναμφίβολα παρακολουθήθηκαν στενά από τις χώρες της περιοχής. Το πρώτο από αυτά είναι η Ρωσική Ομοσπονδία.

Η αντίδραση της Ρωσίας και της Κίνας

Λαμβάνοντας υπόψη τη συνεργασία που αναπτύχθηκε μεταξύ της Ρωσίας και των Τουρκικών Δημοκρατιών στο πλαίσιο διαφόρων οργανισμών και διμερών σχέσεων και τα ατού που έχει η Μόσχα εναντίον αυτών των δημοκρατιών, δεν θα πρέπει να αναμένεται πιο προηγμένο επίπεδο συνεργασίας από τον Οργανισμό Τουρκικών Κρατών βραχυπρόθεσμα.

Από την άλλη, δεν θα εκπλήσσει το γεγονός ότι η Ρωσία να θέλει να είναι μέλος του Οργανισμού με καθεστώς παρατηρητή, διεκδικώντας τις αυτόνομες τουρκικές δημοκρατίες εντός αυτού.

Έτσι, η Μόσχα θα μπορεί να παρακολουθήσει τις δραστηριότητες της οργάνωσης πιο στενά.

Και πάλι, μπορούμε να πούμε ότι η Κίνα δεν είναι πολύ ικανοποιημένη από την αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ των τουρκικών κρατών. Το Πεκίνο ανησυχεί επίσης για το ενδεχόμενο μείωσης του μεριδίου της περιοχής στην οικονομική αγορά, καθώς τα τουρκικά κράτη ενδέχεται να υιοθετήσουν κοινή στάση σχετικά με το ζήτημα του Ανατολικού Τουρκεστάν.

Λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική επιρροή της Κίνας στην περιοχή, μπορούμε να πούμε ότι η Κίνα μπορεί να χρησιμοποιήσει τα ατού της για να εμποδίσει τα ανεξάρτητα τουρκικά κράτη να αυξήσουν περαιτέρω τη συνεργασία τους.

Αν και υπάρχουν προβλήματα μπροστά στις Τουρκικές δημοκρατίες για να αυξήσουν τη συνεργασία τους στο πλαίσιο του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών,εντούτοις η συνεργασία μεταξύ των τουρκικών κρατών έχει λάβει τελείως διαφορετική διάσταση.

Είναι βέβαιο ότι η συνεργασία στους τομείς του πολιτισμού και της εκπαίδευσης θα συνεχιστεί ολοταχώς και οι σχέσεις στον στρατιωτικό και οικονομικό τομέα θα αποκτήσουν δυναμική τόσο σε διμερή όσο και σε οργανωτική βάση.

Οι συνέπειες για την Ελλάδα

Η χώρα μας έχει κάθε συμφέρον από την αποτυχία της περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας των κρατών του Οργανισμού Τουρκικών κρατών, αφού είναι βέβαιο ότι η Τουρκία θέλει να πετύχει αρχικά στο Κυπριακό την αναγνώριση του ψευδοκράτους από τα άλλα κράτη μέλη του εν λόγω Οργανισμού, προκειμένου να το βγάλει από την διεθνή του απομόνωση, για να μπορέσει στη συνέχει ανα έχει "πάτημα" για την λύση του ζητήματος υπό το πρίσμα των 2 κρατών και όχι της Ομοσπονδίας

Επίσης η Τουρκία θα προσπαθήσει ο εν λόγω Οργανισμός να υιοθετήσει τις θέσεις της σε ΝΑ Μεσόγειο-Αιγαίο, καθώς και για καταπίεση της μουσουλμανικής μειονότητας στη Δυτική Θράκη , την οποία βαφτίζει τουρκική,ενώ θα εγείρει και ανύπαρκτο θέμα ύπαρξης υποτιθέμενης μειονότητας σε Ρόδο και Κώ

Γεγονός είναι και αυτό χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, ότι η Τουρκία σε στρατιωτικό επίπεδο αποκτά μεγάλο στρατηγικό βάθο, ενώ θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η στρατιωτική βοήθεια που η Άγκυρα θα λάβει σε περίπτωση στρατιωτικής εμπλοκής με την Αθήνα από τις χώρες του Οργανισμού τουρκικών χωρών

Τέλος η τουρκική πολεμική βιομηχανία έχει βρεί αρκετές χώρες, τα μέλη του Οργανισμού, ως εν δυνάμει αγοραστές των προϊόντων της. Παναγιώτης Νάστος - pentapostagma.gr